partner główny:  

 

partner wspierający:  

 

Wybrane zagadnienia dotyczące polsko-białoruskiej współpracy gospodarczej

W relacjach Polska - Białoruś nastąpiły znaczące, pozytywne zmiany. Wzrasta zainteresowanie   polskich przedsiębiorców rynkiem Białorusi. Przechodzimy stopniowo do kolejnych faz rozwoju współpracy gospodarczej, w tym do rozwoju kooperacji produkcyjno - handlowej i bezpośrednich inwestycji w Białorusi. 

Aktualnie w Białorusi faktycznie działa  ponad 380 przedsiębiorstw polskich lub z udziałem polskiego kapitału (zarejestrowanych jest ponad 490). Wzrasta także zainteresowanie białoruskich przedsiębiorców polską przestrzenią gospodarczą, polskim modelem gospodarczym  i doświadczeniami w modernizacji i restrukturyzacji gospodarki. Aczkolwiek internacjonalizacja białoruskiej gospodarki rozwija się zbyt wolno, to jednak można odnotować ważną zmianę - w Polsce wzrosła liczba białoruskich przedsiębiorstw lub z udziałem białoruskiego kapitału z 16 do prawie 60.

Cieszą zmiany jakie następują w relacjach UE- Białoruś. Zniesione zostały wszystkie sankcje. W Białorusi rozwija działalność Przedstawicielstwo UE  którym kieruje Jego Ekscelencja Dirk Schubel, Ambasador, szef delegatury UE w Republice Białoruś.  Jego Ekscelencja jest patronem powstającej organizacji EBA in Belarus (Europejska Asocjacja Biznesu)

Dla polskiej dyplomacji ekonomicznej nastało "nasze 5 minut", które możemy wykorzystać lub przegapić. Mamy szansę i możemy włączyć się w pozytywistyczny nurt przemian i rozwoju Białorusi, naszego historycznego sąsiada. W tym celu potrzebna jest dogłębna znajomość potrzeb i możliwości  Republiki Białoruś oraz możliwości i potencjału wsparcia ze strony UE dla Białorusi. 

Nie wdając się w analizę polityczną i historyczną, chciałbym zwrócić uwagę na następujące obszary i uwarunkowania:

Ochrona środowiska.

Białoruś terenowa, lokalna, potrzebuje dokończenie kanalizacji, budowy oczyszczalni ścieków i budowy instalacji dla utylizacji odchodów z produkcji zwierzęcej.  Polska ma wystarczająco nowoczesne i sprawdzone instalacje lokalnych oczyszczalni ścieków - może z takiego programu zbudować potężny biznes ze wsparciem UE. Polska także dysponuje nowoczesnymi instalacjami biogazowymi, które mogą znaleźć zastosowanie w Białorusi, jednakże należy rozwiązać w tym obszarze  dwa problemy:

• efektem ekologicznym będzie utylizacja obornika i gnojowicy z zachowaniem ich wartości nawozowych
• efektem ekonomicznym będzie produkcja mieszanki metanu, do sprzedaży na rynku,

Białoruś nie potrzebuje energii elektrycznej z biogazowni rolniczych, ponieważ, po oddaniu Elektrowni Atomowej w Zelwie, będzie miała znaczące nadwyżki energii elektrycznej.  Dalsze wnioski nasuwają się same. Należy zatem zbudować taki model, w którym wykorzystamy wsparcie UE, wybudujemy i sprzedamy Biogazownie Rolnicze z dofinansowaniem UE, a Białoruś oczyści zlewnie wód Bugu, Niemna, Dźwiny, Prypeci i Dniepru. Wystarczy popatrzeć na mapę ( i obliczyć efekt ekonomiczny)

Kooperacja produkcyjno-handlowa w rolnictwie i gospodarce żywnościowej.

Białoruś potrzebuje modernizacji przedsiębiorstw przetwórstwa rolno-spożywczego. Niezbędny jest także element napędowy - element ssania produkcji przez rynek. Polska stworzyła wystarczające  instrumenty finansowe dla rozwoju tego sektora (kredyt dla importera poprzez krótko, średnio, i długoterminowe instrumenty finansowe BGK z ubezpieczeniem KUKE) dla obsługi tego procesu i Fundusz Ekspansji Eksportowej BGK.  Brak natomiast instytucjonalnego rozwiązania  w postaci Rolno-Spożywczego Rynku Hurtowego w Mińsku (były już nieprofesjonalne polskie próby w Żdanowiczach pod Mińskiem), który spełniałby rolę "pompy ssąco-tłoczącej", pobudzającej rozwój systemu oraz efekt ekonomiczny dla polskiego sektora rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Taki program można zbudować za zgodą i wsparciem polskiego MRiRW i z wykorzystaniem doświadczeń Rolno-Spożywczych Rynków Hurtowych w Polsce, np. RSRH Bronisze, Wielkopolska Gildia Rolno-Ogrodnicza, RSRH Elizówka itp. Polska ma tu już doświadczenie – z udziałem środków UE został wybudowany Rolno-Spożywczy Rynek Hurtowy w Mołdawii.

Kooperacja produkcyjno-handlowa w sektorze budownictwa i produkcji materiałów budowlanych, w tym w szczególności wykończeniowych. Należy zwrócić uwagę na trzy  ważne procesy zachodzące w Białorusi: 

• rozwój budownictwa wielokondygnacyjnego w centrach administracyjnych (Miński i duże miasta obwodowe, wywołany nie tylko lokalnymi  potrzebami mieszkaniowymi  ale także napływem przedstawicieli małego i średniego biznesu ze Wschodu - Rosja, Kazachstan, Chiny ( nie trzeba w Białorusi odprowadzać dzieci do przedszkola i szkoły z ochroną)
• rozwój budownictwa mieszkaniowego, jednorodzinnego w osiedlach rolniczych (agrogorodki) poprzez odchodzenie od drewnianych "izbuszek" na rzecz nowoczesnych domów jednorodzinnych,
• rozwój jednorodzinnego budownictwa mieszkaniowego klasy średniej i wyższej w osiedlach podmiejskich,

Należy podkreślić, że polskie materiały wykończeniowe, podobnie jak towary luksusowe, są przedmiotem przemytu na granicach, co dobitnie podkreśla lukę na tym rynku.

Modernizacja sektora energetycznego w Białorusi.

Białoruski system energetyczny jest oparty na technologiach rosyjskich, jest  przestarzały  i wymaga modernizacji. Sektor budownictwa energetycznego, remonty i modernizacje, zakupy materiałów eksploatacyjnych są  związane z zastosowanymi technologiami (rosyjskimi). Polska produkcja na rzecz energetyki (patrz targi i wystawy: ENERGETAB w Bielsku Białej  i  ENERGETICS w Lublinie) jest nowoczesna, energooszczędna i atrakcyjna dla inżynierów energetyki z Białorusi, jednakże materiały, urządzenia i technologie nie są kupowane przez partnerów białoruskich, ponieważ Polska z prawdopodobnych  przyczyn pozaekonomicznych nie kooperuje z Białorusią w sektorze energetyki.  Przełamanie tych barier, dopuszczenie białoruskiej energii do polskiego mixu energetycznego pozwoliłoby na udział polskiej gospodarki w modernizacji białoruskiej energetyki (klient musi mieć co sprzedać i czym zapłacić ). To problem wymagający  poważnych studiów,  jednakże nie może znikać z warsztatu i pola widzenia ekonomistów.

Rozwój instytucji rynku kapitałowego.

W Białorusi konsekwentnie rozwijają działalność istniejące struktury, takie jak: publiczne: Białoruska Giełda Walutowo-Funduszowa , Białoruska Uniwersalna Giełda Towarowa, prywatne: domy handlowe, domy maklerskie, firmy depozytowe itp. Ponieważ w Białorusi nie ma jeszcze publicznego obrotu papierami wartościowymi, z inicjatywy Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie S.A., Instytutu Biznesu BGU i Polsko-Białoruskiej Izby Handlowo-Przemysłowej zostało utworzone Polsko-Białoruskie Centrum IPO, które prowadzi działalność edukacyjną dla przedsiębiorców i instytucji otoczenia biznesu w zakresie rynku papierów wartościowych.  Znaczenie działalności edukacyjnej jest nie do przecenienia ze względu na przyszłe kierunki rozwoju rynku kapitałowego w Białorusi.

Staże zawodowe i praktyki produkcyjne młodzieży akademickiej z Białorusi w Polsce.

Projekt autorski Polsko-Białoruskiej Izby Handlowo-Przemysłowej i białoruskich uczelni jest realizowany z powodzeniem od wielu lat. Pozwala młodzieży akademickiej z Białorusi zapoznać się z polskim systemem gospodarczym, poziomem technicznym i technologicznym przedsiębiorstw oraz uzyskiwać nawyki zawodowe w innych niż białoruskie, realiach zawodowych.

 Przesyłając szkic wybranych zagadnień pozostaję z wyrazami szacunku  i nadzieją na konstruktywne wykorzystanie w pracach nad przygotowaniem posiedzenia Komisji .

Opracował: Kazimierz Zdunowski